Het Oogstboek: slim hergebruik met zichtbare impact!

Inmiddels weet iedereen het wel: we moeten zuiniger omgaan met materialen. En de meest voor de hand liggende oplossing: hergebruik. Maar dat is niet altijd even gemakkelijk! Vaak is op projecten namelijk niet duidelijk wat er wel en niet hergebruikt kan worden. Daar heeft het IBD een oplossing voor: het Oogstboek. Collega Erik Molenberg legt ons in dit artikel uit hoe dit werkt, en wat het oplevert.

Waarom hebben jullie het Oogstboek ontwikkeld?

De aanleiding voor het maken van het Oogstboek is de gezamenlijke opgave van nu om bestaande materialen steeds meer opnieuw in te willen zetten. “Als je kijkt naar de Duurzaamheidsladder, de Ladder van Lansink, is alles wat we afvoeren, recyclen of verbranden minder duurzaam dan hergebruik,” legt Erik uit. Het Oogstboek is een portfolio waarin je terugziet of de gebruikte materialen geschikt zijn om ze één op één terug te brengen in een nieuw ontwerp. Zo heb je beter inzicht welke materialen nog goed zijn voor hergebruik. 

Duurzaamheidsladder: Ladder van Lansink

Een handig gereedschapskistje voor ontwerpers

Een hoge mate van hergebruik bereiken in ontwerpen vraagt om een verandering van werkwijze. In de oude situatie maakte een stedenbouwkundige een ontwerp voor de openbare ruimte. Hij startte met een leeg blad en bepaalde vanuit het niets welk beeld gecreëerd moest worden. Daarna ging men pas kijken welke materialen er nodig waren, en werd alles ingekocht. De meeste materialen werden nieuw ingekocht, omdat de regels voor toe te passen materialen vaak wijzigden. “Hierdoor bleven we teveel hangen in de cyclus ‘ik moet nieuwe materialen kopen, dus de oude gooi ik weg’. Met het Oogstboek start de ontwerper nog steeds met een leeg blad, maar krijgt hij er een gereedschapskistje bij waarin hij ziet welke materialen er in het ontwerp terug moeten komen.”

“We bleven hangen in de cyclus ‘ik moet

nieuwe materialen kopen, dus de oude gooi ik weg’.”

CO₂-winst in beeld: van bomen tot brandstof
Naast het inzicht in welke materialen er geschikt zijn voor hergebruik, rekent het Oogstboek ook voor je uit welke CO2-besparing het hergebruik oplevert. Dit gaat om de CO2 die je bespaart doordat je het materiaal niet produceert, en hier bijvoorbeeld ook geen transport voor nodig hebt. In het Oogstboek kun je:

• De besparing aftrekken van de totale CO2 van het project.
• Omrekenen waar de besparing gelijk aan staat, zoals de CO2-opname van een bepaalde hoeveelheid volwassen bomen of het verbruik van een aantal liters brandstof. Een voorbeeld: 25 ton bespaarde CO2 staat gelijk aan de jaarlijkse opname van 25 volwassen bomen per jaar of verbranding van 9.330 liter diesel, hiermee rijdt een vrachtwagen zo’n 31.300 km.

Stikstof stuurt de keuze, maar CO₂ bepaalt de echte impact

Het verminderen van CO2-uitstoot is een belangrijk punt om klimaatopwarming tegen te gaan, maar in de maatschappij hoor je vooral veel over stikstof. “Dat komt doordat er voor stikstof hele strenge regelgeving is omtrent de Natura 2000-gebieden. Of je nu weinig of veel CO2 uitstoot, zonder stikstofvergunning kun je niks bouwen. Dat is voor ons echt een hoofdbreker. Het leidt er bijvoorbeeld toe dat men in projecten kiest voor materialen die ver weg zijn geproduceerd, zoals in China. Doordat de productie niet op Nederlandse bodem gebeurt, heeft dit geen impact op onze Natura 2000-gebieden. Maar het transport zorgt wel voor een hoge CO2-uitstoot.”

Je ziet precies wat je bespaart: CO₂-uitstoot én kosten inzichtelijk

In het Oogstboek maakt het IBD inzichtelijk wat de besparing is in de CO2-footprint, ten opzichte van de toepassing van nieuwe materialen. “Daar kunnen wij dan ook een duurzaamheidsscore aan koppelen die wat geld mag kosten. We besparen namelijk zoveel CO2 en geld doordat we de materialen niet nieuw kopen, dat dit het waard is. Het maakt de uitvoering misschien wel wat ingewikkelder: je moet de materialen eruit halen, schoonmaken, opslaan en weer aanbrengen. Dit kost ook geld. Maar met het Oogstboek zie je precies waar je bespaart op kosten en CO2-uitstoot, waardoor je onderbouwde keuzes kunt maken.”

Benieuwd naar meer?
Wil je meer weten over het Oogstboek of wil je dit ook voor jouw project opstellen? Neem dan contact met ons op.